මාර්ක් ට්වේන් ගේ ලංකා සංචාරය.

සැමුවෙල් ලෝන්ග්හොන් ක්ලෙමන්ස් (1835-1910) ඇමෙරිකාවේ සිටි අතිශය ජනප්‍රිය ලියන්නෙකු,හාස්‍ය රචකයෙකු, පොත් ප්‍රකාශකයකු,දේශකයකු  විය. ඔහුගේ Adventures of Huckelberry Finn පොත ඇමෙරිකාවේ ශේෂ්ථ නවකතාව ලෙස පිළිගැනේ. විලියම් ෆෝල්ක්නර් වරක් ඔහු ඇමෙරිකානු සාහිත්‍යයේ පියා  ලෙස හැඳින්විය.

1892  දී ඔහු type setting යන්ත්‍රයක් නිපදවීමට මුදල් ආයෝජනය ඉන් බංකොලොත් වී එයින් මිදීමට මුදල් සෙවීමට බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍ය හරහා දේශන සංචාරයක් සහ ගමන් වාර්තාවක් ලිවීමට ගිය අතර ලංකාවටද පැමිණියේය. 1897 ඔහු විසින් ඒ ගමන් අලලා ලියන ලද පොතේ ලංකාවට පැමිණි කොටසේ වාර්තාව පරිවර්තනය කලෙමි.

"ජනවාරි 13. වචනයට නොනගිය හැකි තරම් උණුසුම්ය. නැවතත් සමකයට ලගා වන බව පෙනේ. අප එයට අංශක 8 ක් දුරින් සිටින්නෙමු. ලංකාව පෙනෙන්නට පටන් ගනී. අහා, එය බොහෝ අලංකාර සේම සිත් බැදගන්නා ගස් වැල් නිසා ඉතා අනර්ඝ ලෙස නිවර්තන කලාපියය. 

"සිලෝන් නමැති දුපතේ ආදරයෙන් හමා යන කුළු බඩු සුවද ඇති සුළග" - අලංකාර පද වැලක්, සංසන්දනය කල නොහැකි; එහි කියන්නේ ටිකකි, නමුත් දෙන අදහස පුස්තකාලයක් තරම් පොහොසත්ය, ඔරියන්ටල ආකර්ෂණය  සහ සමකයේ රසවත් බව - දහසක් හැගීම් සහ වචනයට නොනැගිය හැකි දෑ, කෙනෙකුගේ ජීවත කාලයම මතකයේ හොල්මන් කරන එහෙත් පැහැදිලි කල නොහැකි .... කොළඹ, අගනුවර. ආකර්ශනීය එසේම වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම ඔරියන්ටල නගරයක්. 

ජනවාරි 14. බ්‍රිස්ටල් හෝටලය. බ්රෝම්පි නමැති මෙහෙකරුවා, පරික්ෂාකාරී, නිවුණු, සැමවිටම සිනාසෙන දුබුරු පැහැති සිනාවෙන්ම දිනන පුද්ගලයෙක්. කාන්තාවකගේ  මෙන් කළු පැහැති දිලිසෙන කොණ්ඩය ඔලුවට පිටුපසින් ගැට ගසා කැස්බෑ කටු පනාවක් ඒ මත ගසා ගෙන සිටී - එය සිංහල කමේ ලකුණයි. සිහින්; මනා ශරීර හැඩයෙන් යුතු ; කබාය; එයට යටින් බද පටියක් නොමැතිව සුදු පැහැති පහලට ගලා හැලෙන සරම - බෙල්ලේ සිට පාද දක්වා කෙලින් පහලට; ඔහු සහ ඔහුගේ ඇදුමෙහි පිරිමි ගතියක් ඇත්තෙම නැත. ඔහු ඉදිරියේ ඇදුම් මාරු කිරීමට ද  ලැජ්ජා හිතේ. 

අපි ජපාන ජින්රික්ෂා වක නැගී; මේ අපේ එවැනි මුල්ම අත්දැකීමයි, වෙළද පොළ වෙත ගියෙමු. එය දේශිකයෙකු  විසින් ඇදගෙන යන කුඩා කරත්තයකි. ඔහු මුල් පැය භාගය වේගයෙන් දුවයි, නමුත් එය ඔහුට දුෂ්කර ක්‍රියාවකි; ඔහු ශරීරයෙන් ඉතා කුඩා මිනිසෙකි. පළමු පැය භාගයෙන් පසු ඔබට මෙම ගමනෙන් ආශ්වාදයක් ලබා ගැනීමට නොහැකිය; ඔබේ සම්පුර්ණ අවධානය ඒ මනුෂ්‍යා වෙතට යොමුවේ, හරියට මහන්සි වුන අශ්වයා වෙත මගියාගේ අවධානය යොමු වෙනවා ලෙස, එයින් ඔබේ සිතද තැවුලට පත්වේ. මෙවැනි රික්ෂෝ බොහොමයක් ඇති අතර ඒවායේ ගාස්තුද ඉතාමත් අඩුය. 

මම ටික කාලයකට පෙර කයිරෝ නගරයට ගියෙමි. එයත් ඔරියන්ටල් ලෝකයේ කොටසක් වුවාට එහි යම් අඩුවක් තිබේ. ඔබ ෆ්ලොරිඩා හෝ නිව් සවුත් වේල්සයේ සිටින විට ඔබ සිටින්නේ දකුණේය_ ඇත්ත, නමුත් ඔබ සිටින්නේ නියම දකුණේ නොවේ , වෙනස්කරන ලද දකුනකය. කයිරොත් එවැනිය, මොඩිෆයිඩ් ඔරියන්ටලයකි - යම් අඩුවක් තිබේ.

ලංකාවේදී එම හැඟීම එන්නේ නැත. ලංකාව කිසිම අඩුවක් නොමැතිව ඔරියන්ටල්ය. අනෙක් පැත්තෙන් කිසිම අඩුවක් නොමැතිව නිවර්තිතය, ඇත්තෙන්ම  මේ දෙකම ආත්මීය වශයෙන් එකම වෙයි. ඔරියන්ටල වීමට අවශ්‍ය සියලුම දෑ මෙහි තිබේ; ඇඳුම නිවැරිදිය, කළු සහ දුඹුරු ආවරණය නොවූ ශරීර , තම ශරීර කොටස් අන් අයට පෙනෙන බව ගණන්  නොගැනීම, මහා පාරේ නයි නටවන්නා  , ඔහුගේ  නයා, මුගටියා, ඇස් ඉදිරි පිටම ඇටයේ සිට ගසක් ඉන්පසු පල දරන ගසක් මවා පෙන්වීම: අපට පොත්වල පින්තුර වලින් පුරුදු එහෙත් කවදාවත් දැක නොමැති ගස් වැල - කවුරුත් කැමති , සියලු දෙන ආශා කරන එහෙත් සමක පටියේ පමණක් වැවෙන ; රට ඇතුලට ගිය විටම හරියටම මාරාන්තික සර්පයන් , දරුණු වල් සතුන්, වල අලි සහ වඳුරන්.


to be continued