මිනිසාත් සතෙකි

වැදගත්කමක් නැති සත්වයෙක්

වසර බිලියන 13.5 කට පමණ පෙර, පදාර්ථය, ශක්තිය, කාලය හා අවකාශය ඇති වුයේ ‘big bang’ නම් සිද්ධියෙනි. විශ්වයේ ඇති මෙම මූලික ලක්ෂණ වල කතාන්දරය භෞතික විද්‍යාව නම් වෙයි.

ඒවා ඇති වී වසර 300,000 කට පසුව පදාර්ථය හා ශක්තිය පසුව, පරමාණු නම් වූ සංකීර්ණ  ව්‍යූහයන් බවට එකතු වීමට පටන් ගත්තේය. අනු සහ පරමාණු  සහ ඒවායේ අන්තර් ක්‍රියා වල කතාන්දරය රසායන විද්‍යාව නම් වෙයි.

 වසර බිලියන 3.8 කට පෙර පෘථුවිය නම් ග්‍රහ ලෝකයක, සමහර පරමාණු එකතු වී ජීවීන් නම් වූ විශාල හා සංකීර්ණ ව්‍යූහයන් සාදන ලදී.  මේවායේ කතාව ජීව විද්‍යාව නම් වෙයි.

වසර 70000 කට පමණ පෙර, homo sapiens නම් වර්ගයට අයත් වූ ජීවීන්, ඊටත් වඩා සංකීර්ණ සංස්කෘතීන් නම් වූ තවත් ව්‍යූහයන් සැදීමට පටන් ගත්හ. මෙම මිනිස් සංස්කෘතීන් වල අනුක්‍රමික වර්ධනය ඉතිහාසය නම් වෙයි.

වැදගත් විප්ලවයන් තුනක් ඉතිහාසයේ ගමන එක වෙනස් කරන ලදී. චින්තන විප්ලවය  වසර 70,000 කට පමණ පෙර, ඉතිහාසයට ජවයෙන් පිරුණ වෙනසක් දුනි. වසර 12000 කට පමණ පෙර, කෘෂිකාර්මික විප්ලවය එය වේගවත් කළේය. වසර 500 කට පමණ පෙර පටන් ගත් විද්‍යාත්මක විප්ලවය, ඉතිහාසය නවත්වා සම්පුර්ණයෙන්ම වෙනස් යමක් ඇරබීය. මෙම විප්ලව තුන මිනිසුන් හා ඔවුන්ගේ සහෝදර ජීවීන් හට බලපෑ අයුරු පිළිබඳව කතාන්දරය මෙම පොත පවසයි.

ඉතිහාසය පටන් ගැනීමට බොහෝ කලකට පෙර සිට මිනිසුන් ජීවත්ව සිට ඇත. වසර මිලියන 2.5 කට පමණ පෙර, වර්තමාන මිනිසුන්ට බොහෝ සෙයින් සමාන සත්වයින් හටගෙන ඇත. නමුත් පරම්පරා ගණනාවක් යන තුරු ඔවුන් තමන් සමග සිටි අනෙක් සතුන් ගෙන් විශේෂයෙන් කැපී පෙනුනේ නැත. වසර මිලියන දෙකකට ඉහතදී නැගෙනහිර අප්‍රිකාවේ ගමනක් ගියා නම්, ඔබට හොදින් දැක පුරුදු මිනිස් චරිත හමු වීමට තිබිණ: තම බිලිඳුන් තුරුල් කරගෙන සිටින මව්වරුන් සහ මඩේ සෙල්ලම් කරන වගකීම් විරහිත දරුවන්. සමාජයේ රීති වලට යටවී අසහනයට පත් තරුණයන්, සහ පාඩුවේ  පැත්තකට වී සිටීමට අවශ්‍ය දුර්වල වී ඇති වැඩිහිටියන්, මේ සියලු වර්ග එහි සිටින්නට ඇත.

දේශීය රුවැත්තියන් නම්මා ගැනීම සඳහා පපු වලට අත් වලින් ගසා ගන්නා හැඩිදැඩි තරුණයන් සහ ඒ සියලුම දෑ දැනටමත් දැක ඇති බුද්ධිමත් වයස්ගත මැහැල්ලියන්. මෙම පුරාණ මිනිසුන් එකිනෙකා සමග  සමීප මිත්‍රතා ඇති කර ගත්හ, ඒවාට ඇලුම් කළහ, ක්‍රීඩා කලහ. එමෙන්ම ඔවුන් සමාජ තත්වය හා බලය සඳහා තරඟ කළහ - නමුත් චිම්පන්සීන්, බැබුන්  සහ අලින් ද එලෙසින්ම කළහ. මිනිසුන් පිළිබඳව කිසිම විශේෂ යමක් නොවීය.

ඔවුන්ගෙන් පැවත එන මිනිසුන් දිනෙක සඳ මත පා තබාවි යයි, පරමාණුව ඇතුලත් කුමක් තිබෙන්නේදැයි සයගනිවීයයි, ජාන සංකේත විවෘත කරාවි, හෝ ඉතිහාසය පිළිබඳව පොත් ලියාවි යයි ඔවුන් ගෙන් කිසිම අයෙකු, සිහිනෙකින්වත් නොසිතන්නට ඇත. පුරාණ මිනිසා පිළිබඳව දැනගත යුතු වැදගත්ම දෙය වන්නේ, ඔවුන් ජීවත් වන පරිසරයට ගොරිල්ලාවන්, ජෙලි මත්ස්‍යයින් හෝ කනාමැදිරියන්ට කරනවාට වැඩියෙන්  බලපෑමක් නොකරන නොවැදගත් ජීවීන් වූ බවයි. .............

යුවාල් නොආ  හරාරි විසිනි