ජනාධිපතිට මෙලෙස පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට පුලුවන්ද? spirit of law ;පුරවැසියෙකුගේ විග්‍රහය

ව්‍යවස්ථාව රාජ්‍ය පාලනය සඳහා මුලික ප්‍රතිපත්ති සහ පුර්වාදර්ශන  යොදා ගන්නා ආකාරය ලේඛන කර ඇති ලියවිල්ලයි. මෙම ලේඛනයේ රාජ්‍ය පාලනයෙන් ඔබ්බට ගොස් රාජ්‍ය බලයේ යම් මානුෂික අයිතිවාසිකම් වැනි සීමාවන්ද ඇති කරනු ලැබේ. මෙලෙස මුල්ම රාජ්‍ය පාලනය කෙරෙන ආකාරය ලේඛන ගත කර ඇත්තේ වර්තමාන ඉරාකයේ ක්‍රි:පූ: 2300 යේ පමණ පාලනය කල සුමේරියන් රජවරයෙකු විසිනි. මින්පසු ග්‍රීසියේ, රෝමයේ, සහ යුරෝපයේ නොයෙකුත් ස්ථාන වල මෙවැනි රාජ්‍ය පාලන ලේඛන පාලනය සඳහා යොදා ගැනින. මෑත කාලයේ ප්‍රථම වතාවට ව්‍යවස්ථාවක් සංස්ථාපිත කරන ලද්දේ ඇමරිකාවේ කොනෙක්ටිකට් ප්‍රාන්තයේ 1639 දීය. ඉන්පසු ඇතිවුණු බොහෝ ව්‍යවස්ථාවන්හි මුලාරම්භය මෙයින් සිදු වූ බව කියනු ලැබේ.

ව්‍යවස්ථාව ගැන බොහෝ රසවත් කතා ඇති නමුදු තවදුරටත් ඒවා ලියන්නට ගියහොත් මගේ බොහෝ බ්ලොග් වල සිදුවන්නාක් මෙන් මම මාතෘකාවෙන් පිට පනිනවා නොවනුමානය. දැන් අපි ජනාධිපතිවරයා විසින් පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව සිදුවුනා දැයි පරික්ෂා කර බලමු. ව්‍යවස්ථාවේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම සම්බන්ධව ප්‍රධාන වශයෙන් වගන්ති තුනක් තිබේ. ඒවා 33, 62 සහ 70 වෙති.

33 හි සඳහන් වන්නේ ජනාධිපතිවරයාට ව්‍යවස්ථාවන් හෝ වෙනත් නීතියක් මගින් ලබා දී ඇති බලතල වලට අමතරව -

(c) පාර්ලිමේන්තුව රැස්කිරීමට, වාර හමාර කිරීමට සහ විසුරුවා හැරීමට බලය තිබෙන බවයි.

62 වගන්තියෙන් කියවෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුව ඊට පෙර විසිරනු නොලැබුවේ නම් අවුරුදු පහක් දක්වා හා පහක් පමණක් බලයේ සිටිය යුතු බවයි.

70 වෙනි වගන්තියෙන් කියවෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවේ සාමාජිකයන් 2/3 ගේ ඉල්ලීමකින් ඉල්ලා සිටියේ නැත්නම් පත්වී වසර හතර හමාරක් ගතවන තෙක් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම නොකළ යුතු බවයි.

මෙහි 70 අනුව  ජනාධිපති (අනුව පාර්ලිමේන්තුව නියමිත දිනට පෙර විසුරුවා හැරීමට ජනාතිපතිවරයාට හැකියාව තිබෙන්නේ,

පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයින් 2/3 ඉල්ලා සිටි විට හෝ පාර්ලිමේන්තුවේ අවසාන කාලයේ අවසාන මාස හයේ පමණි.  

 ව්‍යවස්ථාවකින් කෙරෙන තවත් වැදගත් කටයුත්තක් වන්නේ රාජ්‍ය පාලනයේ ප්‍රධාන කොටස් තුන වන  විධායක බලය ( ජනාධිපති ) , ( පාර්ලිමේන්තුව ) සහ අධිකරණ සමතුලිතව තබාගැනීමයි. එසේ නොමැති වුවහොත් එක් සංඝටකයකට අසීමිත බලතල ලැබීමෙන් වැරදි පුද්ගලයෙකු අතට පත්වීමෙන්  එම සංඝටකයකට  ඒකාධිපති ආකාරයකට ක්‍රියාකරන්නට හැකියාව ලැබෙනු ඇති බව ඇමෙරිකානු ව්‍යවස්ථා නිර්මාණය කල පුරෝගාමීන් අදහස් කළහ.

 මෙම වගන්තිනට අනුව එක වගන්තියකින්; 33, පාර්ලිමේන්තුව විසිරවීමට අයිතියක් තිබෙන බව පෙනේ. එම වගන්තිය ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළු කර ඇත්තේ ඔහුට අයත් කාර්යයන් පැහැදිලි කිරීමට බව පෙනේ. 62 න් කෙරෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ බලය සිමා කිරීමයි. ඔවුනට අවශ්‍ය වුවත් කොතරම් ඒ සඳහා නීති සම්මත කරගත්තත් අවුරුදු 5 කට වඩා බලයේ සිටින්නට හැකියාවක් නොමැති බව පෙන්වා දීමටය.

70 වන වගන්තියෙන් කර ඇත්තේ සංඝටක ත්‍රිත්වයේ ජනාධිපති ගේ බලයෙ  අන්තොමතිකව බාවය යම් අයුරකින් පාලනය කිරීමයි. ඔහුට ඕනෑම වෙලාවක පාර්ලිමේන්තුව විසිරුවා හැරිම හෝ වාර අවසානය කළහැකි නම් විධායක සංඝටකයෙ බලය අනවශ්‍ය ලෙස ඉහල යයි. පාර්ලිමේන්තුවෙහි බලය අතිශය හීන වෙයි. එවිට මෙවැනි ත්‍රිත්ව සංඝටක ඇති ප්‍රජාතන්ත්‍ර රජයක අත්‍යාවශ්‍යම බලතුලනය නැතිවී ඒකාධිපති පාලනය කට පාර කැපෙයි.

විශේෂයෙන්ම 2015 මැතිවරණයේදී මෙම බලයට පැමිණි යහපාලන කණ්ඩායමේ ප්‍රධාන මැතිවරණ පොරොන්දුවක් වුයේ ජනාධිපතිවරයාගේ අන්තොමතික බලතල අඩුකිරිමය. මෙයින් සිදුවී ඇත්තේ එම අභිලාශය බව කීමේ අවශ්‍යතාවයක් නොමැත.

මෙම කරුණු පරික්ෂා කරන විට පෙනෙන්නේ 70 වගන්තියට මේ අවස්ථාවේ ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතු බවය. ඒ ලිඛිත නීතියේ යම් පැටලුමක් තිබෙන විට මෙම නිතිය ලියනවිට එම නීති සම්පාදකයන් හේ අරමුණ කුමක් වුයේ දැයි සොයාබැලිය යුතු නිසාය. අරමුණ වුයේ බල සමතුලනයයි. එහිදී පාර්ලිමේන්තුවට ඇති අයිතීන් තහවුරු කිරීමට නම් හිතු මතයට එය විසුරුවා හැරීමට හෝ වාර අවසාන කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලයක් තිබිය නොහැක. එවිට ඔහු පාර්ලිමේන්තුවට කැමති නැත්නම් මාස හයෙන් හයට විසුරුවා හරින්නට පුළුවන. ඔහු කැමති පාර්ලිමේන්තුවක් එනතුරු එසේ කල හැක. එසේ  වුවහොත්  ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය කෝලමක් බවට පත්වනු ඇත.

නීතියට; මෙතැනදී ජනාධිපතිට ලියවුනු ස්වභාවයක් අමතරව යම් පණක්; spirit එකක් තිබේ. නිතිය අර්ථකථනය කරද්දී අර්ථකථනය කරන්නන් එම කරුණද සැලකිල්ලට ගත යුතුය. ඒ මුලින්ම මෙම නිතිය සැදුවේ කුමන හේතුවක් අරභයා ද යන්න සලකා බැලීමයි.